Stan faktyczny aktualny na dzień: 11.05.2020 r.
Komisja Europejska opublikowała w zeszłym tygodniu plan działania, w którym określono konkretne środki, które ww. organ podejmie w ciągu 12 najbliższych miesięcy celem ulepszenia systemu AML/CTF w UE. Głównym powodem nowych aktywności jest brak spójnego działania w całej UE, co prowadzi do rozdrobnienia pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.
Co istotnego wynika z zaprezentowanego dokumentu?
Plan działania oparto na sześciu filarach:
I filar polegający na ścisłym monitorowaniu wdrażania przepisów unijnych przez państwa członkowie oraz na większej aktywności EBA w obszarze AML/CTF, w tym w szczególności:
- trzecia ponadnarodowa ocena ryzyka,
- prace nad połączeniem rejestrów UBO’s,
- rozpoczęte w lutym 2020 r. postępowanie przeciwko państwom, które nie powiadomiły o transpozycji piątej dyrektywy,
- równoległe sprawdzanie czy państwa członkowie dokonały pełnej i prawidłowej transpozycji czwartej dyrektywy (badanie to zostanie uwzględnione w sprawozdaniu na temat skuteczności, które Komisja Europejska przedłoży do 2022 r.).
II filar polegający na zestawie nowych regulacji, który zostanie opublikowany w Q1 2021 r.. Podkreślono tutaj szereg obszarów, w których należy zminimalizować rozbieżności pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi:
- katalog podmiotów zobowiązanych,
- wymogi CDD,
- kontrole wewnętrzne, oraz
- obowiązki sprawozdawcze.
III filar polegający na konkretnej propozycji nowego organu nadzoru na szczeblu UE („super nadzorca” w obszarze AML/CTF), która zostanie zaprezentowana w Q1 2021 r.
IV filar oparty o nowy mechanizm koordynacji i wspierania prac jednostek analityki finansowej w poszczególnych państwach członkowskich, którego szczegóły poznamy w Q1 2021 r.
V filar polegający na poprawie współpracy sądowej i policyjnej pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi oraz wydaniu wytycznych dot. partnerstwa publiczno-prywatnego w celu wymiany informacji, które mają zostać opublikowane również w Q1 2021 r.
VI filar polegający na zintensyfikowanym udziale UE w pracach na arenie ponad europejskiej, w tym:
- ścisła współpraca z FATF,
- zaproponowano udoskonaloną metodologię identyfikacji państw trzecich wysokiego ryzyka zgodnie z dyrektywą 2015/849 [numer dokumentu SWD(2020)99/F1],
- lista UE państw trzecich wysokiego ryzyka ma być publikowana w terminie miesiąca po opublikowaniu zaktualizowanej listy FATF, którą Komisja uważa za punkt odniesienia,
- Komisja zidentyfikuje również kolejne kraje (państwa trzecie wysokiego ryzyka) na podstawie własnej niezależnej oceny opartej o udoskonaloną metodologię,
- podtrzymana zostaje separacja unijnej listy rajów podatkowych i unijnej listy krajów trzecich wysokiego ryzyka ze względu na różne cele, kryteria, procesy kompilacji, konsekwencje oraz organy opracowujące,
- nie jest planowane utworzenie „szarej listy” krajów trzecich wysokiego ryzyka (w przeciwieństwie do listy rajów podatkowych),
- przedstawiono proponowany tekst nowego rozporządzenia delegowanego [C(2020) 2801] określającego państwa trzecie wysokiego ryzyka (Komisja umieściła 12 nowych krajów na liście UE, zaś 6 usunęła z listy). Rozporządzenie w przypadku przyjęcia będzie obowiązywało od 1 października 2020 r., z zastrzeżeniem, że w zakresie krajów wykreślanych – rozporządzenie będzie obowiązywało w terminie 20 dni od daty publikacji w dzienniku urzędowym.
Publiczne konsultacje dot. planu potrwają do 29 lipca 2020 r.
Autor: Krzysztof Teofilski