Ostatnie dwa lata to okres wielu istotnych zmian legislacyjnych. Nie sposób tutaj pominąć szeroko omawiane implementacje MiFID II, PSD2, RODO czy AML IV, o których słyszeli na pewno nie tylko prawnicy.
Rozpoczęty rok nie będzie tutaj należał do łatwiejszych. Jakie regulacje warto obserwować w 2020 r. i już teraz podjąć odpowiednie kroki celem przygotowania się do ich wdrożenia?
Zapraszam do zapoznania z poniższym zestawieniem.
Cyfrowa Agenda Nadzoru
Niedawno opublikowany plan działań jakie UKNF zamierza realizować w zakresie m.in. nowoczesnych technologii, innowacji oraz cyberbezpieczeństwa. Czego możemy się spodziewać ze strony nadzorcy?
– analizy konieczności nowych regulacji w zakresie obrotu cyfrowymi aktywami oraz finansowania społecznościowego,
– wytycznych w sprawie robo-doradztwa,
– wytycznych w sprawie wykorzystywania mediów społecznościowych, które dot. będą wykorzystywania ich przez instytucje finansowe do komunikacji z klientami i potencjalnymi klientami,
– dalszego rozwoju programu Innovation Hub,
– powrotu do pomysłu z sandboxem, w tym w szczególności testowania rozwiązań w zakresie trwałego nośnika oraz eVotingu,
– przeglądu rekomendacji dot. zarządzania ryzykami IT na rynku finansowym,
– wypracowania jednolitego modelu oceny ryzyka obszaru cyberbezpieczeństwa podmiotów nadzorowanych.
AML V, CRBR i nowy organ
Krajowa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z 1 marca 2018 r. (wraz ze zmianą z 16 października 2019 r.) nie objęła swoim zakresem wszystkich postanowień wynikających z dyrektywy AML V. Do wdrożenia pozostał wciąż m.in. obowiązek stosowania dodatkowych środków ograniczających ryzyko w zw. z relacjami z podmiotami z państw trzecich wysokiego ryzyka oraz ustanowienie centralnego rejestru rachunków płatniczych i bankowych identyfikowanych za pomocą IBAN. Termin na pełną implementację wynikający z dyrektywy minął w tym wypadku 10 stycznia 2020 r., jednakże dotychczas nie opublikowano projektów aktów dopełniających transpozycje.
Nieco ponad 3 miesiące pozostały (termin do 13 kwietnia 2020 r.) na zgłoszenie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych UBO’s spółek jawnych, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnych (z wyłączeniem publicznych). Zgłoszenie jest dokonywane pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe oświadczenia, zaś brak zgłoszenia w ww. terminie zagrożony jest karą pieniężną do 1 mln zł.
Dodatkowo, na szczeblu ponadnarodowym coraz częściej przebijają się głosy (w tym niedawne wystąpienie ministrów finansów kilku państw UE) dot. powstania nowego super-organu, który w swojej działalności kierowałby tematami zw. z AML/CFT. Mając na uwadze liczne skandale w tym zakresie, można oczekiwać, że decyzja o jego utworzeniu zapadnie jeszcze w tym roku.
więcej AML … czyli AML VI w drodze
Nowa dyrektywa ma na celu zwalczanie prania pieniędzy za pomocą środków prawnokarnych, umożliwiając skuteczniejszą i szybszą współpracę transgraniczną między właściwymi organami, w tym ustanowienie minimalnych norm dot. definicji przestępstw i kar w zakresie AMLD. Kluczowe jest dodanie definicji działalności przestępczej stanowiącej przestępstwo źródłowe w stosunku do prania pieniędzy, które ma być jednolite we wszystkich państwach członkowskich. Wydanie wyroku skazującego ma być możliwe bez konieczności dokładnego ustalenia, z której działalności przestępczej pochodzi mienie, ani też wcześniejszego wyroku skazującego za tę działalność przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności i dowodów. Również pomocnictwo, podżeganie i usiłowanie w zakresie AMLD ma być traktowane jako przestępstwo. Ponadto, w dyrektywie określono zasady odpowiedzialności w przypadku osób prawnych. Termin na transpozycje – 3 grudnia 2020 r.
Przetwarzanie informacji w chmurze obliczeniowej
Nowy komunikat UKNF ma zastąpić ten z 2017 r. stając się krajowym stanowiskiem nadzorczym w sprawach korzystania z usług chmurowych. Dotychczas mogliśmy zapoznać się z jego projektem (listopad 2019), jednakże, mając na uwadze krótki termin konsultacji, wersji finalnej możemy oczekiwać jeszcze w IQ 2020.
Omawiany dokument określa m.in. model referencyjny adopcji chmury, wytyczne szacowania ryzyka, wymogi dla dostawców usług chmurowych, obowiązek uprzedniej notyfikacji przetwarzania informacji w chmurze oraz inne od ustawowych definicje outsourcingu oraz outsourcingu szczególnego.
ePrivacy
Rozporządzenie unijne, które planowo miało wejść w życie wraz z RODO i uchylić dyrektywę o prywatności i łączności elektronicznej. W ramach projektu przewidywana była m.in. zmiana podejścia do cookies czy marketingu bezpośredniego. Prace nad aktem zostały (przynajmniej chwilowo) zastopowane poprzez odrzucenie projektu rozporządzenia w listopadzie 2019 r. przez Radę UE.
Więcej konsumentów
Zmiany w prawie konsumenckim oraz Kodeksie cywilnym, które wejdą w życie od 1 czerwca 2020 roku znacznie poszerzą grupę podmiotów, korzystających z uprawnień konsumenckich. Osoba fizyczna, która będzie zawierała z innym przedsiębiorcą umowę związaną bezpośrednio z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą lub zawodową, lecz nieposiadającą dla niej charakteru zawodowego będzie objęta dodatkową ochroną w zakresie np. stosowania klauzul abuzywnych, rękojmi za wady oraz w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Weryfikacja może być dokonywana w szczególności na podstawie PKD ujawnionego w CEIDG.
Zmiany w KSH
Nowelizacja wprowadza obowiązek dematerializacji akcji w spółkach akcyjnych nie będących spółkami publicznymi oraz w spółkach komandytowo-akcyjnych. Akcje utracą formę dokumentu i będą miały wyłącznie formę zapisu cyfrowego w nowo utworzonym rejestrze akcjonariuszy. Ujednolicone zostaną przepisy dot. zbywania akcji, teraz będzie do tego dochodziło z chwilą wpisu odpowiedniej wzmianki w rejestrze akcjonariuszy. Zasadnicze zmiany wchodzą od 1 stycznia 2021 r., jednakże wymagana jest już od podmiotów pewna aktywność przed tą datą w postaci:
– obowiązku posiadania przez spółkę strony internetowej dla celów zamieszczania na niej ogłoszeń (obowiązuje do 1 stycznia 2020);
– pięciokrotnego wezwania akcjonariuszy do złożenia w spółce dokumentów akcji; pierwsze zawiadomienie powinno zostać dokonane do dnia 30 czerwca 2020 roku;
– przed dokonaniem pierwszego wezwania akcjonariuszy do złożenia akcji (do 30 czerwca 2020 r.) spółki mają obowiązek zawarcia umowy o prowadzenie rejestru z odpowiednim podmiotem. Zgodnie z niedawnym (10.01.2020) komunikatem UKNF prowadzenie rejestru akcjonariuszy jest zaś działalnością maklerską w rozumieniu art. 69 ust. 4 pkt 1 ustawy o obrocie.
Ponadto, od 1 marca 2020 r. w Kodeksie spółek handlowych pojawić się ma miał nowy rodzaj spółki kapitałowej – prosta spółka akcyjna, stworzonej głównie z myślą o startupach ze względu na m.in. uproszczone procedury oraz niski wymagany kapitał akcyjny. Termin wprowadzenia PSA wraz z procesowanym obecnie projektem ustawy o zmianie kpc i niektórych innych ustaw zostanie najprawdopodobniej na ostatniej prostej przesunięty o kolejny rok (tzn. na 1 marca 2021).
Crowdfunding
Od 8 marca 2018 r. trwają pracę nad projektem unijnego Rozporządzenia w sprawie dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego dla przedsiębiorstw.
Rozporządzenie ma na celu m.in. uregulowanie licencjonowania (zezwolenia nadawane przez ESMA, które będą wykorzystywane w całej UE) i nadzorowania dostawców usług finansowania społecznościowego, zasad prowadzenia przez nich działalności oraz ustanowienia reguł zw. ze świadczeniem usługi na rzecz inwestorów.
Priorytetem UE jest umożliwienie działalności w zakresie finansowania społecznościowego na całym jednolitym rynku UE w przypadku ponadnarodowych projektów.
Ponadto, świadczenie usług finansowania społecznościowego ma być wyłączone z zakresu zastosowania pakietu MiFID II.
SFTR
Rozporządzenie PE i Rady w sprawie przejrzystości transakcji finansowych z użyciem papierów wartościowych, którego postanowienia przewidują obowiązek zgłaszania do autoryzowanych repozytoriów (np. KDPW) szczegółowych informacji dot. transakcji SFT zawieranych przez uczestników rynku. Wymóg raportowania transakcji finansowych z użyciem papierów wartościowych dla podmiotów finansowych rusza 13 kwietnia 2020 r.
ESG
Procedowane jest unijne Rozporządzenie w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, czyli europejski pomysł na uwzględnienie kwestii ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego w działalności podmiotów rynku kapitałowego.
CRD V i CRR II
Dyrektywa CRD V zastąpi Dyrektywę 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi. Jej czas na transpozycje w krajowych porządkach prawnych upływa 28 grudnia 2020 r.
Rozporządzenie CRR II ma zaś zmienić Rozporządzenie nr 575/2013 w odniesieniu do wskaźnika dźwigni, wskaźnika stabilnego finansowania netto, wymogów w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych, ryzyka kredytowego kontrahenta, ryzyka rynkowego, ekspozycji wobec kontrahentów centralnych, ekspozycji wobec przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, dużych ekspozycji, wymogów dotyczących sprawozdawczości i ujawniania informacji. Wejście w życie części z przepisów również zostało przewidziane na grudzień 2020.
BREXIT
Finalnie, nie możemy zapomnieć o wszelkich perturbacjach i niewiadomych, które może przynieść ze sobą BREXIT.
1 luty 2020 coraz bliżej co oznacza równocześnie rozpoczęcie 11 miesięcznego okresu przejściowego i prawdopodobnie wiele licznych regulacji prawnych dostosowujących do nowej rzeczywistości.
autor: Krzysztof Teofilski
data utworzenia artykułu: 21.01.2020
Disclaimer: Niniejszy artykuł stanowi moją subiektywną opinie i nie należy go utożsamiać ze stanowiskiem żadnego podmiotu, z którym jestem lub byłem związany zawodowo.